Jak wspierać rozwój mowy dziecka

Treść

JAK WSPIERAĆ ROZWÓJ MOWY DZIECKA

Jak wspierać rozwój mowy dziecka?

- Pierwszym ważnym ćwiczeniem, które w naturalny sposób usprawnia język, wargi,
podniebienie i żuchwę jest karmienie piersią.
- Picie z kubka, jedzenie łyżeczką oraz samodzielne żucie i gryzienie pokarmów dalej
doskonalą te funkcje. Oprócz tego przyczyniają się do wykształcenia prawidłowego zgryzu i
nawyku połykania.
- Częste oczyszczanie nosa z wydzieliny ułatwi dziecku, tak ważne przy mówieniu,
oddychanie przez nos, a nie przez usta. Jeśli infekcje z katarem pojawiają się często, warto
znaleźć ich przyczynę konsultując się z lekarzem laryngologiem lub alergologiem.
- Wrażliwość słuchową należy rozwijać poprzez śpiewanie piosenek, słuchanie spokojnej
muzyki, zabawy dźwiękami.
- Mówienie do dziecka poprawną polszczyzną w czasie kształtowania się mowy dziecka jest
niezwykle istotne .Wzbogacania słownictwa oraz doskonalenia umiejętności budowania zdań
dziecko uczy się podczas rozmowy, słuchania bajek, wierszyków, wyliczanek. Rozmowa jest
najważniejsza, bowiem buduje więź emocjonalną między rodzicami a dzieckiem.
 

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECKA
- OD 3 DO 7 ROKU ŻYCIA

Mowa w dalszym ciągu się rozwija, następuje rozwój artykulacyjny, wzbogaca się zasób
słownictwa, rozwija się umiejętność budowania zdań złożonych. U czterolatków w dalszym
ciągu występują zniekształcenia, ale w nieco mniejszym stopniu. Pojawiają się neologizmy.
 

DZIECKO 3-LETNIE,

potrafi porozumieć się z otoczeniem, jego mowa jest już w pewnym stopniu ukształtowana,
jednak jej rozwój odbywa się w dalszym ciągu i często pojawiają się błędy. Dziecko trzyletnie
powinno już wymawiać wszystkie samogłoski ustne i nosowe, spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć,
dź, ń, k, g, h, t, t, d, n, l, ł, j. Pojawiają się również głoski takie jak: s, z, c, dz. Dziecko już
umie wypowiadać większość z tych głosek poprawnie w izolacji, a w mowie potocznej
zastępuje je zaś głoskami łatwiejszymi. Dziecko zmiękcza głoski: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż na
głoski: ś, ź, ć, dź. 
Najczęstsze błędy językowe pojawiające się u trzylatków, które mogą utrzymywać się do

5 roku życia, to:

•  opuszczanie sylaby początkowej lub końcowej (zupa pomidorowa = zupa midolowa,

lokomotywa – komotywa);

• przestawianie głosek w wyrazie (ławka = wałka);
•  tworzenie nowych wyrazów (zadzwonić + telefonować = zatelefonić, żelazko = prasowaczka,

oparcie krzesła = opieranka).

•  głoska r może być wymawiana jako j lub l , ewentualnie jako ł,
•  zamiast f występuje często ch i odwrotnie.

DZIECKO 4-LETNIE

potrafi już mówić o przeszłości i przyszłości. Zadaje mnóstwo pytań.

• utrwalają się głoski s, z, c, dz, dziecko nie powinno ich zamieniać na ich zmiękczone
odpowiedniki ś, ż, ć, dż;
• głoski sz, ż, cz, dż dziecko może wymieniać na s, z, c, dz – jest to tzw. seplenienie
fizjologiczne;
• może pojawić się tzw. hiperpoprawność związana z opanowaniem nowych, trudnych głosek
np. zastępowanie głosek s, z, c, dz, przez sz, ż, cz, dż – np.: sztół, czukierek;

DZIECKO 5-LETNIE

mowa dziecka w tym wieku powinna być zrozumiała,
a wypowiedzi dziecka wielozdaniowe

• dziecko potrafi już bezbłędnie powtórzyć sz, ż, cz, dż, choć w mowie potocznej mogą wciąż
być zastępowane przez s, z, c, dz;
• głoska r powinna być już wymawiana, chociaż często pojawia się dopiero w tym okresie;
• wypowiedzi uwzględniają kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo – skutkowe, są
zwykle poprawne gramatycznie;
• dziecko potrafi wyjaśnić znaczenie słów, opisać cechy przedmiotów i możliwość ich
zastosowania;
• dziecko chętnie poprawia innych i samego siebie, szukając prawidłowego brzmienia
wyrazu;
 

DZIECKO 6-LETNIE

powinno już prawidłowo wymawiać wszystkie głoski
oraz powinno mieć opanowane mówienie.

• powinno poprawnie wymawiać wszystkie dźwięki nawet te najtrudniejsze do opanowania
czyli głoski sz, ż, cz, dż oraz r;
• umieć porównywać (odnajdywać różnice i podobieństwa) oraz klasyfikować przedmioty
pod względem wielkości, kształtu, koloru, ciężaru, funkcji użytkowej
• dokonywać analizy i syntezy słuchowej wyrazów o prostej budowie fonetycznej (tzw.
głoskowania)
• samodzielnie wymyślać wyrazy rozpoczynające się na daną głoskę
• wyklaskiwać ilość sylab w wyrazie
• określać położenie przedmiotu względem otoczenia (nad, pod, obok, między, wewnątrz itp.)
• określać kierunek (do tyłu, na wprost, w bok itp.)
 
Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym, swoistym tempie i niewielkie
opóźnienia rozwoju mowy nie powinny być powodem do niepokoju.